چهارشنبه ٦ فروردين ١٤٠٤


تعداد بازدید: ٥٧٥
 

معاون آموزشی

تعیین عرصه و پیشنهاد حریم تپه خدایی کرمانشاه با همکاری دانشگاه شهرکرد


کد خبر: ٦٤٩٦

تاریخ انتشار: ١١ تیر ١٤٠٢ ساعت ٨:٤٢

به گزارش روابط عمومی دانشگاه شهرکرد، با همکاری گروه باستان‌شناسی دانشگاه شهرکرد و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، با اعتبارات پژوهش و اکتشاف باستان شناختی و تاریخی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه، به سرپرستی دکتر محمود حیدریان عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد و با نظارت کیومرث اعظمی، عرصه و پیشنهاد حریم تپه خدایی کرمانشاه از تاریخ ۲۵/۲/۱۴۰۲ لغایت ۲۶/۳/۱۴۰۲ تعیین شد.

طبق مطالعات زمین ­ریخت ­شناسی انجام گرفته، قدیمی­ترین رسوبات رخنمون یافته در ناحیه سنقر متعلق به دوره کربونیفر، اواخر دوران اول، ( ) است که به ­صورت یک بخش آهکی با گسترش محدود، در ارتباط گسله­ ها با واحدهای اطراف خود مشاهده می­شود و در جنوب ­شرقی سنقر و اطراف روستای پارسینه برونزد دارد. این عامل، تپه­ های نسبتاً کم ارتفاعی را تشکیل داده و تپه خدایی بر بستر رسوبات رسی و آهکی باران شسته این ارتفاعات و در یک دشت نسبتاً تخت و کم وسعت واقع شده است. پوشش گیاهی سطح تپه مرتع و اطراف آن کلاً زراعی است.

از جمله ارتفاعات مشرف به این تپه می­توان به رشته کوه دالاخانی در قسمت جنوب­غربی تپه و کوه کالوش در شرق روستای پارسینه جدید اشاره کرد. بر اساس نقشه خطوط هم لرزه استان کرمانشاه، دهستان فارسینج در کانون اصلی زلزله­ های استان واقع شده است. روستای قدیمی پارسینه که در محل کنونی محوطه باستانی تپه پارسینه (SK, ۵۰) واقع بوده، بر اثر زلزله سال ۱۳۳۶ هجری شمسی به تلی از خاک تبدیل شده و جز آثار مادی به­ جای مانده، هیچ اثری از آن باقی نمانده است. بازماندگان این واقعه هولناک در فاصلة کمی از ضلع شمالی تپه مذکور خانه­ های خود را بر پا کرده و روستای جدیدی را دایر نموده­ اند.

بخش اعظم تپه توسط روستائیان در سال­های گذشته به منظور کشاورزی و استفاده به عنوان مصالح ساختمانی تسطیح شده و برش خورده است، به‌طوریکه طول بخش سالم تپه در جهت شرقی-غربی حدود ۵۰ متر و عرض تپه در جهت شمالی-جنوبی حدود ۴۵ متر است. اما آثار بر جای ماندة سطحی نشان می­دهد که این محوطة باستانی ابعادی به طول تقریبی ۱۲۰ متر در جهت شرقی-غربی و عرضی حدود ۱۱۰ متر در جهت شمالی-جنوبی داشته است.

این محوطه در سال ۱۳۸۳ در اولین فصل بررسی دشت سنقر، معرفی و شناسایی شد و در سال ۱۳۸۵ نیز به صورت روشمند بررسی شد. بررسی روشمند نشان داد که تاکنون بیش از ۷۰ درصد این محوطه ارزشمند تخریب شده است. لذا انجام عملیات تعیین حریم قانونی و برنامه حفاظت آن بسیار ضروری به نظر می­رسید. این محوطه از بعد علمی، آثار ارزشمندی از دوره­ های فرهنگی مس­وسنگ، مفرغ، تاریخی و اسلامی را در بر دارد و آثار فرهنگ­های شاخص زاگرس و شمال­غرب ایران مانند: دالما، سه­گابی، کورا-ارس، هزاره اول ق.م و تاریخی در آن به وفور به چشم می­خورد.

علاوه بر آن بستر مناسب زیست محیطی محوطه، روشنگر روند بسیاری از تغییرات فرهنگی دوران مس­وسنگ و مفرغ قدیم منطقه بوده و با توجه به توالی دوره های مشخص فرهنگی آن، بازبینی و اصلاح بسیاری از نکات گاه نگاری منطقه شرق زاگرس را ممکن و میسر خواهد کرد.

بعد از انجام عکس‌برداری هوایی محوطه و اطراف آن، عملیات تعیین عرصه و حریم تپه با ایجاد ۱۶ گمانه در ابعاد ۱×۱ متر در تمامی جهات اصلی و فرعی تپه ایجاد و گمانه‌ها در فاصله تقریبی ۱۵ متری از عرصه ظاهری تپه شروع شد و در دو ردیف ادامه یافت. عرصه و حریم درجه ۱ تپه با توجه به داده‌های فرهنگی به‌دست آمده از گمانه‌های حفر شده و عوارض طبیعی و مصنوعی موجود در پیرامون تپه صورت گرفت. مطالعه و طبقه‌بندی یافته‌های باستان‌شناختی به‌دست آمده از گمانه‌زنی و سطح تپه (بررسی روشمند)، محاسبه دقیق مساحت تپه و همچنین مطالعه ویژگی‌های محیطی پیرامون آن از دیگر اهدافی بود که در این برنامه مورد توجه قرار گرفت.

لازم به ذکر است که در چشم‌انداز تپه، چندین تپه پیش از تاریخی وجود دارد که گویای اهمیت فرهنگی این منطقه است. کمبود اطلاعات باستان‌شناسی و نبود یک چارچوب گاه نگاری مقایسه­ای برای دشت سنقر در کنار توالی مواد فرهنگی و تخریب تمامی اضلاع تپه خدایی، فرصت مناسبی برای انجام لایه ­نگاری تپه است تا تاریخ گذاری دقیقی از دوره های مختلف در اختیار ما قرار دهد.

محوطة باستانی تپه خدائی با طول جغرافیایی ً۶۳۲  َ۴۴ ْ ۴۷ و عرض جغرافیایی ً۷۰۳  َ۴۲  ْ۳۴ در بخش مرکزی شهرستان سنقر، دهستان فارسینج و حدود ۱ کیلومتری شمال¬شرقی روستای پارسینه واقع شده است. ارتفاع این تپه از سطح دریا ۱۸۷۳ متر و ارتفاع آن از سطح زمین های زراعی ضلع شمالی حدود ۸۰/۸ متر است.

تعیین حریم با مساعدت و همکاری حوزه معاونت پژوهشی و دانشجویان مقاطع مختلف باستان شناسی دانشگاه شهرکرد، اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان کرمانشاه، مسئولین اداری-نظامی و افراد محلی به‌خصوص مالک زمین‌های اطراف تپه با مجوز شماره ۴۰۲۳۹۳۰ پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری محقق گردید.





کلیه حقوق سایت برای دانشگاه شهرکرد محفوظ است